De (vernietigende) kracht van belonen
Elise Imhof
  1 min

Elke zaterdag verlaat een oude man zijn flat om naar het pleintje om de hoek te gaan. Met zijn rollator en een thermoskan koffie daalt hij af in de lift, de zaterdagkrant onder zijn arm. Daar, op het bankje met uitzicht op het plein, wordt hij steevast gepest door drie jongeren. Ze grissen zijn krant weg en gooien die meters verderop, verplaatsen zijn rollator net buiten bereik. Hij heeft van alles geprobeerd om het pesten te stoppen. De jongeren zijn niet aanspreekbaar, en de politie komt steevast te laat.
Dan bedenkt hij een andere aanpak.
De volgende zaterdag, als de jongeren hem weer benaderen met hun gebruikelijke “hé ouwe”, zegt hij: “Ik heb iets voor jullie. Omdat jullie er iedere zaterdag werk van maken om mij lastig te vallen, verdienen jullie een beloning. Eén euro per persoon.”
‘Hé ouwe, ben je gek of zo? Maar kom maar op met dat geld!’ En ze gaan door met hun pesterijen.
Zo gaat het een paar zaterdagen.
Dan zegt hij: “Ik heb wat financiële tegenvallers, dus vandaag kan ik jullie maar 50 cent geven.”
‘Hé, wat nou weer? Zit niet te zeiken, man. Geef gewoon die euro!’ Maar hij houdt voet bij stuk. De teleurstelling is zichtbaar.
Enkele weken later zegt hij: “Sorry, mijn wasmachine is kapot en ik heb geen geld meer voor jullie werk.”
‘Ja zeg, doe effe normaal! Voor niks doen we het niet!’ En ze laten hem met rust.
________________________________________
Je herkent vast de parallel met jouw organisatie. Docenten beginnen enthousiast aan hun werk (vaak in schaal LB), zetten zich in, en komen op een gegeven moment in aanmerking voor een LC/LD-procedure. Niet iedereen wordt bevorderd.
Het gevolg? Ontevredenheid, frustratie, jaloezie, verongelijktheid, wantrouwen richting leidinggevenden – emoties die je vast herkent.
En wat te denken van taakbeleid? Initiatieven die voortkomen uit enthousiasme veranderen al snel in taken met een urenfacilitering die vaak als te krap wordt ervaren.
________________________________________
Hoe wil jij beloond worden?
Wat betekent beloning voor jou: geluk, invloed, positie, status, betekenis, geld, aanzien, succes?
Hoe wil jij jouw medewerkers belonen?
En belangrijker nog: hoe kún jij hen belonen?
Misschien ligt het antwoord in de oorsprong van hun keuze voor het onderwijs.
Vorige week maakte ik tijdens een kennismakingsgesprek een wandeling met een docent. Halverwege riep een leerling vanaf zijn fiets:
“Hé meneer, hallo!” – enthousiast zwaaiend.
Een klein gebaar, grote betekenis. Daar kan geen LC of LD tegenop.
________________________________________
Als we die waardering weten uit te vergroten – van leidinggevende naar docent, van bestuurder naar rector – komen we een heel eind.
Hoe? Daar ben ik nog niet helemaal uit.
Misschien begint het bij de vraag: ‘Hoe goed doe jij wat jij wil?’ in plaats van ‘Hoe goed doe jij wat ik wil?’
Het uitspreken (en geven) van autonomie is al een beloning op zich. En daarna zijn er talloze manieren om waardering te tonen. Want dat is de kern: oprechte waardering voor het betekenisvolle werk van onze collega’s.
Hoe je dat doet, maakt niet uit. Als het maar voelbaar is. Dan verdampt het woord ‘beloning’ vanzelf.
________________________________________
Teus de Vries
Partner De Roo
P.S. Wil je sparren over functiemix, LC/LD-procedures of taakbeleid in jouw organisatie? Neem gerust vrijblijvend contact met me op.
📧 E-mail: tdevries@deroo.nl
📱 Telefoon & Signal: 06 – 40 10 55 11